قانون اخذ مالیات از خانههای خالی یکی از ابزارهای کلیدی دولت برای تنظیم بازار مسکن و کاهش تعداد واحدهای بلااستفاده است. با توجه به افزایش تعداد خانههای خالی در شهرهای بزرگ و تأثیرات منفی آن بر بازار اجاره و خرید مسکن، قانون اخذ مالیات از خانههای خالی تدوین شده است.
در سال 1403، این قانون با هدف تشویق مالکان به اجاره دادن یا فروش املاک خالی خود و جلوگیری از احتکار مسکن به تصویب رسید. مالیات خانههای خالی در سال 1403 به عنوان یک راهکار موثر برای بهبود شرایط اقتصادی، معافیت مالیات بر درآمد اجاره مالکان، کاهش هزینههای اجاره و خرید مسکن عمل میکند.در این مقاله، به بررسی اهمیت و تأثیرات اخذ مالیات از خانههای خالی بر بازار مسکن پرداخته میشود.
مطالبی که در این محتوا خواهید خواند :
Toggleمفاد قانون اخذ مالیات از خانه های خالی چیست؟
ماده 2 قانون اصلاحیه مالیات های مستقیم در قانون ساماندهی زمین، مسکن و اجاره بها مصوب 1403، تغییراتی را در ماده 54 مکرر این قانون و نحوه شناسایی و اخذ مالیات از خانه های خالی در شهرهای با جمعیت بیش از 100 هزار نفر و کلیه شهرهای جدید ایجاد کرده است.
مفاد کلیدی طرح اخذ مالیات از خانه های خالی:
-
افزایش دامنه شمول: عبارت “و کلیه شهرهای جدید” به ابتدای ماده 54 مکرر اضافه شده است. به این معنی که حکم این ماده (مالیات بر خانه های خالی) علاوه بر شهرهای با جمعیت بیش از 100 هزار نفر، شامل کلیه شهرهای جدید نیز می گردد.
-
الحاق تبصره 5: تبصره جدیدی به ماده 54 مکرر اضافه شده است که وظایف و تکالیف جدیدی را به شرح زیر بر عهده شهرداری ها و وزارت راه و شهرسازی و سازمان امور مالیاتی کشور قرار می دهد:
- وظایف شهرداری ها:
- شناسایی واحدهای مسکونی خالی از سکنه واقع در شهر
- جمع آوری اطلاعات مربوط به این واحدها
- ارائه اطلاعات جمع آوری شده به وزارت راه و شهرسازی
- وظایف وزارت راه و شهرسازی:
- صحت سنجی اطلاعات دریافتی از شهرداری ها بر اساس سامانه ملی املاک و اسکان کشور
- تأیید اطلاعات صحت سنجی شده
- معرفی واحدهای مسکونی خالی تأیید شده به سازمان امور مالیاتی کشور جهت اخذ مالیات
- وظایف سازمان امور مالیاتی کشور:
- دریافت اطلاعات واحدهای مسکونی خالی از وزارت راه و شهرسازی
- محاسبه و مطالبه مالیات بر خانه های خالی
- وصول مالیات های متعلقه
- وظایف شهرداری ها:
-
تخصیص 100% درآمد حاصل از مالیات خانه های خالی:
- به حساب شهرداری های محل اخذ مالیات
- در قالب بودجه سنواتی
- منحصر به:
- احیای بافت های فرسوده
- اتخاذ تدابیر لازم برای ساخت خانه های ارزان قیمت برای افراد بی بضاعت (طبق ردیف 21 ماده 55 قانون شهرداری)
نکات مهم:
- آیین نامه اجرایی: ظرف یک ماه از لازم الاجرا شدن این ماده، توسط وزارت کشور با همکاری وزارت امور اقتصادی و دارایی (سازمان امور مالیاتی کشور) و وزارت راه و شهرسازی تهیه و به تصویب هیات وزیران خواهد رسید.
- هدف از این اصلاحیه: تشویق مالکان به عرضه واحدهای مسکونی خالی به بازار اجاره و افزایش عرضه مسکن در کشور، به منظور کنترل قیمت مسکن و ایجاد تعادل بر تعیین سقف اجاره بهای مسکن است.
- مالیات بر خانه های خالی: بر اساس تعداد ماه های خالی بودن واحد مسکونی در هر سال مالیاتی محاسبه و از مالک اخذ می شود. نرخ این مالیات در سال اول 6 برابر، در سال دوم 12 برابر و در سال سوم و به بعد 18 برابر مالیات بر درآمد اجاره مشابه آن واحد مسکونی خواهد بود.
نحوه محاسبه مالیات خانههای خالی سال 1403
طبق قانون اخذ مالیات از خانه های خالی مصوب سال 1399 و طرح اصلاحیه قانون ساماندهی زمین، مسکن و اجاره بها 1403 ، به واحدهای مسکونی که به طور کلی بلااستفاده و خالی از سکنه باشند، مالیات تعلق میگیرد. نرخ این مالیات به تعداد سالهای خالی بودن خانه و مطابق جدول زیر محاسبه میشود:
جدول نرخ مالیات خانههای خالی در سال 1403:
سال | ضریب |
---|---|
اول | 6 |
دوم | 12 |
سوم و به بعد | 18 |
مراحل محاسبه مالیات خانههای خالی:
- تعیین ارزش اجاره سالانه: برای این کار میتوانید از نرخهای اجاره اعلامی توسط اتحادیه املاک و مستغلات یا از نظرات کارشناسان رسمی دادگستری استفاده کنید.
- ضرب کردن ارزش اجاره سالانه در ضریب مربوط به سال: بر اساس جدول فوق، ضریب مربوط به سال را باید در ارزش اجاره سالانه ضرب کنید.
- محاسبه مالیات: حاصل ضرب مرحله 2، مالیات سالانه واحد مسکونی شما خواهد بود.
مثال:
فرض کنید یک واحد مسکونی با ارزش اجاره سالانه 100 میلیون تومان در سال اول خالی از سکنه باشد.
محاسبه مالیات:
100 میلیون تومان × 6 = 600 میلیون تومان
بنابراین، مالیات این واحد مسکونی در سال اول 600 میلیون تومان خواهد بود.
نکات مهم:
- صاحبخانهها مکلفند که در موعد مقرر نسبت به پرداخت مالیات خانههای خالی خود اقدام کنند. در غیر این صورت، مشمول جریمههای قانونی خواهند شد.
- واحدهای مسکونی که در مناطق روستایی واقع شدهاند یا در حال احداث یا نوسازی هستند، از پرداخت مالیات خانههای خالی معاف هستند.
- همچنین، واحدهای مسکونی که به دلیل شرایط خاص از جمله تصرف غیرقانونی، عدم صدور مجوز سکونت و یا وقوع حوادث غیرمترقبه، قابل سکونت نباشند، با ارائه مستندات به سازمان امور مالیاتی، از پرداخت مالیات معاف میشوند.
نحوه شناسایی خانههای خالی
1. سامانه اسکان و املاک کشور
یکی از ابزارهای اصلی دولت برای شناسایی خانههای خالی، سامانه اسکان و املاک کشور است. این سامانه توسط وزارت مسکن و شهرسازی راهاندازی شده و تمامی مالکان و صاحبان خانهها موظف به ثبت اطلاعات املاک خود در آن هستند. همچنین سامانه ثبت معاملات املاک و مستغلات کشور مورد استفاده قرار میگیرد.
اطلاعات مورد نیاز
مالکان باید اطلاعات زیر را در سامانه ثبت کنند:
- کد پستی ملک
- وضعیت سکونت ملک (مالک، مستاجر یا خالی)
- اطلاعات تماس مالک
- سایر جزئیات مرتبط با ملک
2. پایش و نظارت مستمر
دولت از طریق سامانه اسکان و املاک کشور و با همکاری نهادهای دولتی و بانکها، به صورت مستمر وضعیت سکونت املاک را پایش میکند. این نهادها موظفاند که تنها با دریافت نشانی و کد پستی، به مردم خدمترسانی کنند. این روش به شناسایی دقیق محل سکونت افراد و وضعیت خالی بودن یا اشغال بودن خانهها کمک میکند.
3. استفاده از دادههای الکترونیکی
دولت از دادههای الکترونیکی و بانکهای اطلاعاتی مختلف برای تأیید صحت اطلاعات ثبتشده در سامانه اسکان و املاک استفاده میکند. این دادهها شامل موارد زیر است:
- اطلاعات قبضهای آب، برق، گاز و تلفن
- اطلاعات ثبت احوال
- اطلاعات ثبتنامهای مدارس و دانشگاهها
- دادههای مالی و بانکی
4. بازدیدهای میدانی
در برخی موارد، دولت از بازدیدهای میدانی و بازرسیهای محلی برای تأیید وضعیت سکونت املاک استفاده میکند. این بازدیدها معمولاً توسط نمایندگان وزارت مسکن و شهرسازی، شهرداری ها و دیگر نهادهای مرتبط انجام میشود.
5. تشویق به همکاری مردمی
دولت از طریق کمپینهای اطلاعرسانی و مشوقهای مالیاتی، مالکان را تشویق به ثبت دقیق اطلاعات املاک خود در سامانه اسکان و املاک میکند. همچنین، گزارشهای مردمی از همسایگان و سایر ساکنان محل نیز به شناسایی خانههای خالی کمک میکند.
سخن پایانی
قانون اخذ مالیات از خانههای خالی به عنوان یک ابزار کارآمد در مدیریت بازار مسکن و کاهش تعداد واحدهای خالی نقش مهمی ایفا میکند. با اجرای این قانون، مالکان تشویق میشوند تا املاک خود را به بازار عرضه کنند و از خالی نگه داشتن آنها خودداری نمایند. این اقدام به تعادل بیشتر در بازار مسکن، کاهش هزینههای اجاره و خرید مسکن و بهبود شرایط اقتصادی کمک شایانی میکند.
آگاهی از جزئیات این قانون و بهرهمندی از مزایای آن میتواند به مالکان و مستاجران کمک کند تا تصمیمات بهتری در خصوص املاک خود اتخاذ کنند و به تعادل و پایداری بیشتر در بازار مسکن دست یابند. اجرای صحیح قانون اخذ مالیات از خانههای خالی و پایبندی به آن، گامی مهم در جهت بهبود وضعیت مسکن و رفاه اقتصادی جامعه خواهد بود.